یائسگی چیست + علائم یائسگی
سالانه بیش از ۵/۱ میلیون خانم، یائسگی را تجربه خواهند کرد و می‌توان گفت قطعا تمام خانم‌ها در برهه‌ای از زندگی خود یائسگی می‌شوند. داشتن درک صحیح از یائسگی، علائم یائسگی و مرحله‌ی پیش از یائسگی موضوع مهمی است و ابتدا باید به این سوال پاسخ دهیم که یائسگی چیست. در ادامه با ما همراه باشید.
شما همچنین می توانید مقاله ما با عنوان تغذیه و سبک زندگی برای تأخیر در یائسگی: راهکارهایی برای حفظ سلامت زنان را مطالعه کنید.
یائسگی چیست
یائسگی به دورهای از زندگی گفته می‌شود که چرخه قاعدگی پایان مییابد. فراموش نکنید که تا زمانی که یک سال کامل از آخرین دوره قاعدگی شما نگذرد، نمی‌توان گفت که شما یائسه شده‌اید. یائسگی در طول یک شب اتفاق نمی‌افتد.
خانم‌ها معمولا در دهه ۴۰ یا ۵۰ زندگی خود دچار یائسگی می‌شوند اما دوره پیش از یائسگی از سال‌ها قبل شروع می‌شود. به سال‌های قبل از یائسگی، دوره پری منوپوزال (پیش از یائسگی) گفته می‌شود. در این دوران میزان تولید استروژن در تخمدان‌ها دچار نوسان می‌شود اما سیکل قاعدگی قطع نمیشود و به صورت نامنظم ادامه دارد که اولین علامت یائسگی است.
تشخیص یائسگی بر مبنای شرایط بیمار، سونوگرافی و آزمایشات صورت می گیرد. معمولا پس از یائسگی در سونوگرافی، رحم و تخمدان ها کوچکتر از حد معمول به نظر می رسند. مهمترین راه تشخیص یائسگی افزایش هورمون FSH و کاهش استرادیول می‌باشد.
اولین علائم یائسگی
بی‌نظم شدن سیکل قاعدگی اولین علامت یائسگی است که می‌تواند نشان دهنده شروع دوران یائسگی باشد. درست است که هر فردی یائسگی را با علائم خاصی تجربه می‌کند اما به احتمال زیاد، قبل از تمام شدن کامل دوره‌های قاعدگی و یائسگی، بینظمیهایی را در سیکل قاعدگی خود تجربه کنید.
ممکن است یک یا چند ماه پریود شما عقب بیفتد یا چرخه‌های قاعدگی شما کوتاهتر شود. (یعنی فاصله بین دو پریود کوتاه شود و سیکلهای قاعدگی به هم نزدیک‌تر شوند)
البته در نظر داشته باشید با وجود پریودهای نامنظم، همچنان امکان بارداری وجود دارد. اگر قاعدگی شما به تاخیر افتاده بهتر است ابتدا از وضعیت بارداری خود مطمئن شوید. بارداری پس از یائسگی بعید است اما نمی‌توان گفت امکان پذیر نیست.
علائم یائسگی
شدت علائم یائسگی در هر فردی متفاوت است، بعضی از افراد علائم خاصی ندارند و عده‌ای هم علائم زیادی بروز می‌دهند. همان‌طور که گفته شد، اولین علامت یائسگی بی‌نظم شدن پریودها است. در ماه‌ها یا سال‌های منتهی به یائسگی ممکن است علائم و نشانه‌های زیر را هم تجربه کنید.
- خشکی واژن
- گرگرفتگی
- لرز
- تعریق شبانه
- مشکلات خواب
- تغییرات خلق و خوی
- افزایش وزن و کاهش متابولیسم
- نازک شدن موها و خشکی پوست
سن یائسگی در بانوان
هر چند عوامل محیطی هم در سن شروع یائسگی دخیل هستند اما می‌توان گفت سن یائسگی بیشتر جنبه ژنتیکی دارد. به طور معمول یائسگی در سنین ۴۰ تا۵۰ سالگی اولن علامت یائسگی شروع می‌شود. گاهی اوقات هم برخی زنان یائسگی زودرس را در سنین پایینتر تجربه می‌کنند.
عوارض یائسگی
در طول سال‌های باروری، استروژن، پروژسترون، هورمون لوتئینه کننده (LH) و هورمون محرک فولیکول (FSH) در بدن تولید می‌شود. در اواسط چرخه ماهانه LH، FSH و استروژن با هم کار می‌کنند و تخمدان‌های زنان را وادار می‌کنند تا یک تخمک بالغ در طول تخمک‌گذاری آزاد کنند. با رسیدن به دوران یائسگی میزان ترشح هورمون‌های زنانه به ویژه استروژن کاهش مییابد و تخمدان‌ها دیگر قادر به تولید استروژن نمیباشند. همین مسئله عامل ایجاد عوارضی است که یک خانم در دوران یائسگی تجربه می‌کند.
از عوارض یائسگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی
- افزایش ریسک ابتلا به فشارخون
- افزایش ریسک ابتلا به پوکی استخوان
- مشکلات پستان
- افزایش ریسک ابتلا به بی‌اختیاری ادرار
- اختلال عملکرد جنسی
- افزایش وزن.
بهبود علائم یائسگی
یائسگی یک روند فیزیولوزیک بدن است و قابل درمان نیست اما علائم آن قابل کنترل است تا راحت‌تر بتوانید با علائم آزاردهنده آن کنار بیایید. شما می‌توانید پس از مشاهده اولین علامت یائسگی با راهکار‌های زیر، علائم یائسگی خود را کاهش دهید.
اگر گرگرفتگی دارید، لباس‌های کمتری بپوشید، لباس‌های رنگ روشن و نخی گزینه مناسب‌تری هستند. محیط اطراف خود را خنک نگه دارید و مایعات سرد بنوشید.
اگر در دوران یائسگی اختلال خواب دارید بهتر است هر روز ورزش صبحگاهی داشته باشید، از خوردن غذاهای سنگین و نوشیدن چای یا قهوه پیش از خواب خودداری نمایید، 20 دقیقه پیش از خواب دوش بگیرید و قبل از خواب مطالعه داشته باشید.
برای داشتن خلق و خوی بهتر، اوقات فراغت خود را با سرگرمیهای مناسب پر نمائید، به ظاهر خود توجه بیش‌تری داشته باشید، از استعمال دخانیات خودداری فرمائید و در صورت طولانی شدن اختلالات احساسی خود به پزشک یا مشاور مراجعه نمائید.
جهت کنترل افزایش وزن، کاهش مصرف شیرینی و روغن، استفاده از حبوبات، سیزیجات و لبنیات و پیاده روی در هوای آزاد می‌تواند کمک کننده باشد.
جهت پیش‌گیری از پوکی استخوان، تمرین های ورزشی روزانه، پیاده روی در هوای آفتابی، استفاده از مواد غذائی حاوی کلسیم مانند لبنیات کم چرب، عدم استفاده از شربت های کاهش دهنده اسید معده که مانع جذب کلسیم می شود، عدم استفاده از نوشابه های گازدار و عدم استعمال دخانیات توصیه می‌شود.
خودداری از نوشیدن مایعات قبل از خواب، استفاده نکردن از قهوه و نوشابه های گازدار، انجام ورزش کگل و به جلوگیری از بی‌اختیاری ادرار کمک زیادی می‌کند.
جهت درمان خشکی واژن، که از علائم یائسگی است، و برای کاهش درد هنگام رابطه جنسی می‌توان از مرطوب کننده‌های واژن و لوبریکانتها استفاده نمود.
عوارض یائسگی
کاهش استروژن سبب ایجاد عوارض یائسگی متعددی می گردد. از عوارض یائسگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
پوکی استخوان، بیماری های قلبی، اختلال در عملکرد روده و مثانه، افزایش میزان آلزایمر، افزایش ضعف جسمانی، ضعف و کاهش توان عضلانی، انواع اختلالات بینایی از قبیل آب مروارید و انحلال عضلات بینایی.
درمان یائسگی
روش‌های متفاوتی برای درمان یائسگی وجود دارد، از جمله می توان به هورمون تراپی (هورمون درمانی)، استفاده از داروهای گیاهی و درمان های اصلاحی اشاره نمود.
- هورمون درمانی
هورمون درمانی، علائم پیش از یائسگی و یائسگی را کاهش می‌دهد. هورمون درمانی می تواند شامل استفاده از هورمون استروژن به تنهایی و یا تجویز آن به صورت ترکیب با پروژسترون باشد که به آن هورمون تراپی ترکیبی گفته می شود. اگر خانمی رحم نداشته باشد، هورمون استروژن به تنهایی برای او تجویز می گردد، زیرا استروژن بدون وجود پروژسترون احتمال ابتلا به سرطان رحم را افزایش می دهد.
هورمون استروژن به صورت قرص، پچ های پوستی و ژل در دسترس می باشد. همچنین استروژن به صورت ترکیب با پروژسترون هم در اشکال قرص یا پچ پوستی موجود می باشد. قرص های واژینال که جهت درمان یائسگی استفاده می شوند حاوی مقدار کمتری استروژن می باشند.
استروژن در درمان یائسگی به تنهایی یا به همراه پروژسترون، بهترین درمان جهت گرگرفتگی و تعریق شبانه می‌باشد. همچنین این درمان می‌تواند احتمال شکستگی استخوان که در قسمت های لگن و ستون فقرات شایع تر است را کاهش دهد. جهت درمان گرگرفتگی، اختلال خواب و کاهش استرس نیز که از علائم یائسگی هستند، می‌توان از داروهای ضد افسردگی استفاده نمود.
لازم به ذکر است با وجود مزایای هورمون درمانی در جهت کاهش علایم و عوارض یائسگی، اما این روش با معایبی نیز همراه است، استروژن اگر به تنهایی استفاده شود می تواند سبب ضخیم شدن پوشش داخلی رحم (اندومتر) و در نتیجه افزایش احتمال ابتلا به سرطان رحم گردد.
استفاده از استروژن به تنهایی و یا به صورت ترکیب با پروژسترون، همچنین احتمال سکته و تشکیل لخته در عروق خونی در افراد مستعد را افزایش می دهد. همچنین هورمون درمانی احتمال بیماری های صفراوی را زیاد می کند. در نتیجه در صورت استفاده از هورمون درمانی باید چکاپ منظم توسط پزشک متخصص انجام گیرد.
پس از یائسگی
داشتن سبک زندگی سالم، رژیم غذائی متعادل قبل، حین و پس از یائسگی که حاوی مقدار کافی کلسیم و ویتامین D باشد، انجام ورزش هایی از قبیل یوگا و تای چی، شنا، ایروبیک و همچنین کاهش مصرف الکل وکافئین به خانم ها توصیه می شود. زنانی که یائسه می شوند باید معاینات جسمانی، بررسی های سالانه زنان، تست پاپ اسمیر، آزمایش های مربوطه و همچنین معاینات مربوط به سلامت دهان و دندان را در چکاپ سالیانه خود داشته باشند.
مقالات بیشتر درباره سلامت زنان
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.