ماموگرافی یک ابزار ضروری برای غربالگری سرطان سینه است که می‌تواند نواحی غیرطبیعی را در بافت سینه تشخیص دهد. در واقع چیزی که ماموگرافی را ارزشمند می‌کند این است که می‌تواند تغییرات بافت پستان قبل از تبدیل شدن به سرطان و حتی قبل از بروز علائم تشخیص دهد. تشخیص زودهنگام این بیماری نقش مهمی در میزان بقای افراد خواهد داشت.
خطر ابتلا به سرطان سینه در افراد مختلف متفاوت است و در نتیجه سن غربالگری ماموگرافی هم متفاوت خواهد بود اما اکثر افراد باید در سن ۴۰ سالگی ماموگرافی را شروع کنند. ایده خوبی است که از پزشک خود بپرسید که چه زمانی و هر چند وقت یکبار باید برای انجام ماموگرافی برنامه‌ریزی کنید. در ادامه بیشتر در مورد این روش، بهترین زمان انجام ماموگرافی، نحوه انجام ماموگرافی و… صحبت خواهیم کرد.
ماموگرافی چیست؟
ماموگرافی یک روش عکس‌برداری رادیولوژی با کمک اشعه X جهت غربالگری سرطان پستان و تشخیص وجود ناهنجاری در بافت پستان است. به عکس حاصل از ماموگرافی، ماموگرام گفته می‌شود.
ماموگرافی چگونه انجام می‌شود؟
مامو گرافی یک روش تصویربرداری از پستان با کمک اشعه ایکس با دوز پایین است. نحوه انجام ماموگرافی یک مقداری با گرافیهای قسمت‌های دیگر بدن فرق می‌کند. در حین گرفتن تصویر ماموگرافی، یک صفحه پلاستیکی شفاف روی سینه فشار میآورد.
این فشرده‌سازی به گسترش بافت سینه کمک می‌کند تا همپوشانی نداشته باشد و به متخصص رادیولوژی اجازه می‌دهد دید واضح‌تری از بافت سینه داشته باشد. در واقع این فشرده سازی سینه برای انجام ماموگرافی برای ثابت نگه داشتن سینه و به حداقل رساندن حرکت که می‌تواند باعث تار شدن تصویر حاصل از اشعه ایکس شود، ضروری است. فشرده سازی همچنین شکل سینه را یکنواخت می‌کند تا اشعه ایکس بتواند از مسیر کوتاه تری عبور کند تا به آشکارسازی برسد و این اجازه را می‌دهد تا به دوز کمتری اشعه نیاز باشد.
ماموگرافی
چگونه برای ماموگرافی آماده شویم؟
رعایت نکات لازم قبل از انجام غربالگری ماموگرافی کمک خواهد کرد که نتیجه بهتری از غربالگری حاصل شود و درگیر عوارض جانبی ماموگرافی نشوید. هنگام برنامه ریزی مامو گرافی باید نکات زیر را به خاطر داشته باشید.
- اگر شیردهی دارید، باردار هستید یا فکر میکنید ممکن است باردار باشید، به پزشک خود اطلاع دهید؛
- اگر پریود میشوید، سعی کنید ماموگرافی پستان خود را هفته قبل از شروع قاعدگی یا در طول دوره قاعدگی خود برنامه ریزی نکنید؛ (چون سینه‌های در این دوران حساس‌تر هستند که می‌تواند غربالگری ماموگرافی را ناراحت‌کننده کند)
- اگر پروتز سینه دارید یا اخیراً واکسن دریافت کرده‌اید، قبل از انجام ماموگرافی پستان حتماً به پزشک اطلاع دهید؛
- ماموگرافی‌های قبلی خود را همراه داشته باشید و در روز معاینه در اختیار متخصص رادیولوژی قرار دهید؛
- روال عادی زندگی خود را دنبال کنید. بخورید، بنوشید و داروهای معمول خود را مصرف کنید؛
- از دئودورانت، عطر، لوسیون یا پودر بدن استفاده نکنید. این محصولات می‌توانند در دقت تصاویر اشعه ایکس اختلال ایجاد کنند.
ماموگرافی دردناک است؟
اگر در مورد احساس درد ماموگرافی پستان نگران هستید، باید بدانید که اکثر زنان غربالگری ماموگرافی را دردناک نمیدانند. انجام مامو گرافی برای برخی افراد به دلیل فشاری که بر بافت سینه وارد می‌شود، ناراحت کننده و دردناک است. اما این درد و ناراحتی فقط چند ثانیه طول می‌کشد و بعد از عکس‌برداری تمام می‌شود. سطح دردی که ممکن است احساس کنید به عوامل زیر بستگی خواهد داشت.
- اندازه و تراکم سینه‌ها؛
- مهارت تکنسین رادیولوژی؛
- آستانه تحمل درد؛
- انجام ماموگرافی قبل یا طی پریود.
ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮﻃﺎن ﺳﯿﻨﻪ ﮐﻤﮏ می‌کند؟
مامو گرافی، تست غربالگری سرطان سینه است نه یک تست تشخیصی. غربالگری ماموگرافی می‌تواند وجود بافت غیرطبیعی را در سینه نشان دهد، اما نمیتواند ثابت کند که این ناحیه غیرطبیعی در سینه سرطان است یا نه. بیوپسی پستان تنها روش ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮﻃﺎن پستان است. بیوپسی پستان، سرطانی یا غیرسرطانی بودن بافت غیرطبیعی را مشخص می‌کند.
در واقع ماموگرافی سینه یک ابزار ضروری برای کمک به پزشک برای تصمیم‌گیری در مورد ریسک ابتلا به سرطان پستان و نیاز به انجام تست‌های تشخیصی بیشتر مانند سونوگرافی یا بیوپسی پستان است.
سیستم گزارش تصویربرداری پستان (BI-RADS)
رادیولوژیست‌ها و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی از یک سیستم استاندارد در گزارش‌های پزشکی برای توصیف غربالگری و یافته‌های ماموگرافی تشخیصی به نام سیستم گزارش‌دهی و داده تصویربرداری پستان (BI-RADS) استفاده می‌کنند. این سیستم نتایج را به دسته‌هایی با شماره‌های 0 تا 6 مرتب می‌کند. این سیستم دسته‌بندی، یافته‌ها و توضیح (از جمله خطر ابتلا به سرطان) را به شما می‌دهد.
انواع ماموگرافی
دلایل انجام ماموگرافی و روش‌های ثبت تصویر متفاوت است. تصاویر ماموگرام به صورت معمول یا سنتی، دیجیتال و سه بعدی ثبت می‌شوند. در ماموگرافی سه بعدی سینه رادیولوژیست می‌تواند تصاویر را با دقت بیش‌تری تفسیر کند. به طور معمول از ماموگرافی برای اهداف زیر کمک گرفته می‌شود.
ماموگرافی غربالگری
از ماموگرافی غربالگری برای تشخیص تغییرات پستان که هیچ علائم و نشانه‌ای ندارد، کمک گرفته می‌شود. هدف از انجام این تست، تشخیص سرطان قبل از مشاهده علائم بالینی است.
ماموگرافی تشخیصی
از این روش برای بررسی تغییرات مشکوک پستان مانند توده‌های جدید پستان، درد پستان، ظاهر غیر معمول پوست، ضخیم شدن نوک پستان و ترشحات از آن استفاده می‌شود.
ﭼﻪ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ؟
در پاسخ به این سوال می‌توان گفت، همه زنان در معرض ابتلا به سرطان پستان هستند. پس همه زنان به غربالگری سرطان سینه احتیاج دارند. حتی اگر هیچ‌گونه علائمی مبنی بر وجود سرطان سینه یا سابقه ابتلا به سرطان در خانواده نداشته باشند.
بهترین زمان برای انجام ماموگرافی
گروه ویژه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده توصیه می‌کند که همه افراد از سن ۴۰ سالگی تا رسیدن به سن ۷۵ سالگی هر دو سال یکبار ماموگرافی انجام دهند.
آیا زنان زیر ۴۰ ﺳﺎل ﻫﻢ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ دارﻧﺪ؟
اگر ریسک ابتلا به سرطان سینه بیشتر باشد، ممکن است نیاز به انجام غربالگری ماموگرافی قبل از ۴۰ سالگی باشد. پزشک همچنین ممکن است غربالگری پستان تکمیلی را با تست‌های تشخیصی دیگر مانند سونوگرافی یا MRI توصیه کند. ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند ارزیابی خطر سرطان سینه را برای تعیین اینکه آیا شما در معرض خطر بالاتری قرار دارید انجام دهد. اگر هر یک از عوامل خطر زیر را دارید، با پزشک خود در مورد زمان شروع ماموگرافی و غربالگری سالانه صحبت کنید.
- سابقه قبلی سرطان سینه؛
- سابقه خانوادگی سرطان سینه یا تخمدان؛
- جهش‌های ژنتیکی ارثی مانند BRCA1 و BRCA2؛
- ابتلا به بیماری های خوش خیم (غیر سرطانی) پستان مانند هیپرپلازی مجرای آتیپیک؛
- سینه‌های متراکم (سینه‌های متراکم بافت فیبروگلندولار بیش‌تری نسبت به بافت چربی دارند. این مسئله ممکن است احتمالا خطا ماموگرافی سینه را بیشتر کند)
آﯾﺎ در دوران ﻗﺎﻋﺪﮔﯽ می‌توان ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ اﻧﺠﺎم داد؟
در دوران قاعدگی، سینه‌ها حساس‌تر هستند و ممکن است فشاری که طی انجام غربالگری ماموگرافی بر پستان‌ها وارد می‌شود، دردناک‌تر باشد. لذا بهتر است انجام ماموگرافی پستان را به زمانی موکول کنید که پریود نیستید. بهترین زمان ماموگرافی بعد از اتمام قاعدگی است.
ماموگرافی در دوران بارداری بی‌خطر است؟
امکان مامو گرافی در بارداری وجود دارد، اما انجام آن در دوران بارداری ممکن است نگرانی‌هایی را به خصوص در مورد مواجهه با اشعه ایکس به دنبال داشته باشد. ضمن اینکه تغییرات هورمونی در دوران بارداری می‌تواند باعث تغییر در بافت پستان‌ها و نتایج کاذب در ماموگرافی شود. این نتایج کاذب می‌توانند منجر به نگرانی‌های غیرضروری یا آزمایشات اضافی شوند.
ماموگرافی در دوران بارداری فقط در موارد خاصی که توده‌ای در پستان لمس می‌شود و یا علائم دیگری مانند درد یا تغییرات در پوست پستان دیده می‌شود، توصیه می‌شود. پزشکان توصیه می‌نمایند که این غربالگری را تا زمان به دنیا آمدن نوزاد به تعویق بیندازید.
ماموگرافی طبیعی به چه معناست؟
اگر ماموگرام طبیعی دارید، به این معنی است که رادیولوژیست هیچ مشکل یا نواحی غیرطبیعی در سینه‌های شما در تصاویر پیدا نکرده است. اما مهم است که در فاصله زمانی که پزشک شما توصیه می‌کند به انجام ماموگرافی ادامه دهید. ماموگرافی‌های غربالگری زمانی بسیار مفید هستند که رادیولوژیست بتواند آنها را با ماموگرام هایی که در گذشته انجام داده‌اید مقایسه کند تا تغییراتی در سینه‌های شما پیدا کند.
اگر جواب ماموگرافی مشکوک بود، چه کنیم؟
کاربرد ماموگرافی در تشخیص قطعی سرطان محدود است. اگر ماموگرافی یک یا چند ناحیه مشکوک را نشان دهد، رادیولوژیست احتمالاً تصاویر ماموگرافی تخصصی اضافی یا سایر روش‌های تشخیصی مانند سونوگرافی سینه یا بیوپسی پستان را توصیه می‌کند. در واقع علت سونوگرافی بعد از ماموگرافی همین مسئله است.
محدودیت‌های ماموگرافی
ماموگرافی هم مثل هر روش دیگری محدودیت‌هایی دارد. از محدودیت‌های کاربرد ماموگرافی پستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- عدم تشخیص سرطانی بودن بافت غیرطبیعی؛
- دقت تشخیصی پایین در صورت متراکم بودن بافت پستان.
هزینه ماموگرافی پستان
مامو گرافی یک نوع روش غربالگری سرطان پستان است و خوشبختانه بیمه درصدی از هزینه ماموگرافی را پرداخت خواهد کرد. هزینه ماموگرافی در مراکز مختلف، بسته به تجهیزات و وسایلی که استفاده می‌شود، متفاوت خواهد بود.
سوالات متداول
ماموگرافی چقدر دقیق است؟
ماموگرافی ۸۵ تا ۹۰ درصد دقیق است. این متد، توانایی تشخیص ناهنجاری‌های سینه را قبل از اینکه بتوانید آنها را ببینید یا احساس کنید، دارد. اما همچنان ممکن است که یک ناهنجاری در ماموگرافی ظاهر نشود.
ماموگرافی چقدر طول می‌کشد؟
غربالگری ماموگرافی معمولاً حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. ماموگرافی تشخیصی ممکن است بیشتر طول بکشد زیرا ارائه دهنده شما نیاز به گرفتن تصاویر اضافی دارد.
آیا ماموگرافی خطرناک است؟
ماموگرافی سینه‌های شما را در معرض مقادیر کمی اشعه قرار می‌دهد، اما مزایای ماموگرافی بیشتر از آسیب‌های احتمالی قرار گرفتن در معرض اشعه است.
آیا مامو گرافی نیاز به همراه دارد؟
ماموگرافی پستان یک عکسبردای سریع و سرپایی است و نیازی به همراه نخواهید داشت. پس از انجام مامو گرافی میتوانید فورا به‌خانه باز گردید.
آیا پروتز سینه با مامو گرافی تداخل دارد؟
داشتن پروتز سینه سیلیکونی یا نمکی و بافت اسکار ناشی از آن، دیدن تمام بافت سینه و مشکلات احتمالی در ماموگرافی‌های معمولی را برای رادیولوژیست ها دشوارتر می کند. رادیولوژیست در طول غربالگری ماموگرافی، معمولاً دو عکس اضافی روی هر سینه، علاوه بر چهار عکس استاندارد، انجام می‌دهند تا دید کامل‌تری از پستان داشته باشد.
و در پایان…
ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ ﺑﺮای ﺗﺸﺨﯿﺺ ﺳﺮﻃﺎن ﺳﯿﻨﻪ نیست و فقط یک ابزار برای غربالگری سرطان سینه است. ﺳﻦ ﻏﺮﺑﺎﻟﮕﺮی ﻣﺎﻣﻮﮔﺮاﻓﯽ در هر فردی متفاوت است اما به طور معمول از بعد ۴۰ سالگی توصیه می‌شود. درست است که این روش می‌تواند ناراحت کننده باشد اما مهم است که ماموگرافی سینه خود را در سن و فواصل زمانی توصیه شده انجام دهید. چرا که تشخیص زودهنگام این بیماری نقش به سزایی در درمان آن دارد. اگر در مورد خطر ابتلا به سرطان سینه یا نحوه انجام ماموگرافی سؤالی دارید، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید.
منبع: مام
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.