نفخ در بارداری
در فرهنگ لغت «نفخ» به معنای تورم یا باد، همراه با مایع یا گاز است. انسان به طور متوسط هر روز بین 1 تا 4 پیمانه‌ی نیم‌لیتری گاز تولید کرده و حدود 14 تا 23 بار در روز گاز دفع میکند. نفخ یکی از علایم مکرر بارداری بوده که اولین بار در حدود 11 هفته‌ی بارداری آشکار می‌شود و به احتمال زیاد تا پایان بارداری باقی می‌ماند.
علت نفخ در بارداری
1. پروژسترون:
در حالی که هورمون پروژسترون برای حفظ یک بارداری سالم ضروری است، ولی باعث بروز نفخ و آروغ زدن نیز می‌شود. پروژسترون باعث می‌شود که ماهیچه‌ی صاف در بدن (از جمله دستگاه گوارش) استراحت کند و این امر روند هضم غذا را کند میکند. به صورتی که فرآیند انتقال مواد مغذی از غذایی که می‌خورید به جریان خون و رسیدن به جنین به زمان بیشتری نیاز دارد. هضم کندتر می‌تواند باعث نفخ شود.
2. تورم رحم:
رشد رحم با افزایش فشار بر روده‌ی بزرگ، می‌تواند کنترل عضلات مخرج را کم کرده و منجر به عبور گاز و باد از روده شود. خوردن بیش از حد نیز به احتمال زیاد فشار رحم بر معده و روده را تشدید میکند.
3. یبوست:
مواد غذایی به آرامی در روده حرکت میکند و برای مدت طولانی‌تری در روده باقی می‌ماند. جنین تمام آب مواد غذایی را جذب کرده و در نتیجه مدفوع خشک می‌شود. مدفوع خشک به مدت زمان بیشتری برای رسیدن به راست‌روده (قسمت انتهایی روده‌ی بزرگ) نیاز دارد و نفخ و گاز معده را افزایش می‌دهد.
4. گاز:
سطح هورمون‌ها مسئول تغییرات زیادی در بدن یک زن باردار برای حمایت از جنین در حال رشد است. پروژسترون و ریلاکسین دو هورمون مؤثر در کشسانی ناحیه‌ی لگن در زمان زایمان هستند. این هورمون‌ها با کُند کردن سرعت عبور مواد غذایی باعث ایجاد یبوست می‌شوند. به طور طبیعی باکتری‌ها غذا را در روده تجزیه می‌کنند و در نتیجه باعث تشکیل گاز می‌شوند.
5. افزایش وزن:
در دوران بارداری با توجه به رژیم غذایی مغذی همراه با مکمل‌های ویتامین، میزان کالری دریافتی شما افزایش می‌یابد. هم‌چنین استراحت شما بیشتر و فعالیت جسمی کمتر می‌شود. بنابراین، احساس نفخ و ناراحتی نیز افزایش می‌یابد.
در صورت ناراحتی‌های روده، درد شکمی و پیچش شکم، وجود خون در مدفوع، اسهال شدید، یبوست و افزایش تهوع و استفراغ حتماً به پزشک خود مراجعه کنید.
15 روش پیشگیری از نفخ در بارداری
1. افزایش مصرف مایعات در حاملگی
نوشیدن مقدار زیادی آب به هیدراته شدن بدن کمک میکند. شروع کردن روز با یک لیوان آب و سپس مصرف جرعه‌جرعه‌ی آن در طول روز نتایج خوبی دارد. هم‌چنین گنجاندن آب‌میوه‌های تازه در رژیم غذایی ضمن کمک به حفظ مقاومت بدن در برابر سموم، در جلوگیری از نفخ و یبوست هم مؤثر است.
2. خوردن در حجم کم
خوردن غذاهای کم‌حجم در دوران بارداری مشکل است. شما باید به منظور کاهش نفخ، حجم غذا را در هر وعده‌ی غذایی کاهش دهید. مواد غذایی حاوی نشاسته دارای خاصیت نفخ‌زایی بیشتری هستند. سوخت‌رسانی به بدن با شش وعده‌ی غذایی کوچک در روز و یا سه وعده‌ی متوسط به همراه دو یا سه میان‌وعده، نه تنها سطح تغذیه‌ی جنین را بهتر، بلکه از ایجاد گاز اضافی هم جلوگیری میکند.
3. غذا خوردن آرام
غذا خوردن سریع می‌تواند با فرو بردن هوای بیشتر به درون معده باعث ایجاد حباب‌های گاز دردناک در دستگاه گوارش شود. بنابراین مهم نیست چه قدر عجله دارید، غذا را آهسته میل کنید تا هم از شدت ناراحتی‌های گوارشی احتمالی بکاهید و هم کمی در طول روز استراحت کنید.
4. مصرف غذاهای غنی از فیبر
سیب‌زمینی شیرین، هویج، نان تُست گندم، جو دوسر، شیرینی غلات کامل، سیب و گلابی از بهترین منابع فیبر هستند. فیبر جذب آب در سیستم گوارش و حمل و نقل مواد غذایی از طریق روده را هموار میکند. بنابراین، اجابت مزاج را منظم نگه داشته و نفخ را تسکین می‌دهد. اگر برای اولین بار فیبر را وارد رژیم غذایی خود می‌کنید، باید مصرف آن را به آرامی شروع کنید.
5. کاهش مواد غذایی سرخ‌شده و گازآور
برخی مواد غذایی مانند پیاز، کلم، کلم بروکلی، و حبوبات گازآور هستند. برای جلوگیری از نفخ از آن‌ها اجتناب کنید. غذاهای سرخ‌شده حاوی گاز آزاد نیستند، اما می‌توانند سرعت فرآیند هضم را کاهش داده و منجر به نفخ شوند.
6. کاهش مواد قندی
ممکن است در دوران بارداری به مصرف مواد غذایی شیرین تمایل پیدا کنید. نوشابه‌های گازدار و آب‌میوه‌های شیرین‌شده حاوی سطوح بالایی از شربت ذرت با فروکتوز بوده که منجر به نفخ می‌شوند. آب‌میوه‌های تازه، زردآلو، موز و هلو را به جای آب‌نبات و نوشیدن نوشابه برای برطرف کردن ولع خود انتخاب نمایید. از مصرف آدامس حاوی سوربیتول که می‌تواند باعث ایجاد گاز و نفخ شود اجتناب کنید. میزان نسبتاً بالایی از فروکتوز در تره‌فرنگی، پیاز و پیازچه، کنگر فرنگی، میوه‌های خشک، گلابی، سیب، عسل و گندم موجود است.
7. حفظ آرامش اعصاب دوران حاملگی
قورت دادن غذا بدون جویدن کافی یک عادت غذایی وحشتناک است. این کار باعث می‌شود که به همراه غذا، هوا نیز ببلعید و نفخ کنید. با چند نفس عمیق قبل و در طول وعده‌ی غذایی خود را آرام کنید.
8. ورزش روزانه
شما باید هر روز ورزش کنید. حفط فعالیت ورزشی، گاز و پف بدن را کاهش می‌دهد. اگر شما در تمام طول روز نشسته و هیچ جنبشی ندارید، گاز به اطراف حرکت نمی‌کند و ممکن است منجر به نفخ شود. البته با پزشک خود قبل از انجام هرگونه ورزشی مشورت کنید.
9. تهیه‌ی لیست غذاهای نفاخ
یک لیست از غذاهایی که طی 6 ساعت باعث ایجاد نفخ در شما می‌شوند تهیه کنید. لوبیا، غلات کامل و برخی سبزیجات (مانند کلم، گل کلم، کلم بروکسل، کلم بروکلی و مارچوبه) نفاخ هستند. آن‌ها حاوی رافینوز بوده که باعث می‌شود در بسیاری از مردم گاز تولید شود. افرادی که عدم تحمل لاکتوز دارند، با مصرف محصولات لبنی گاز تولید می‌کنند.
10. مواد غذایی تلخ
مصرف غذاهای تلخ در مقادیر کم با اثر مثبت بر نفخ روند هضم را تحریک خواهد کرد. برخی مواد غذایی تلخ عبارتند از زنجبیل، آب‌لیمو در آب گرم و برگ سالاد تلخ. مصرف منظم هر کدام از آن‌ها نیم ساعت قبل از غذا به بهبود علایم کمک میکند.
11. انتخاب مواد غذایی
همیشه مصرف مواد غذایی تازه را به مواد یخ‌زده ترجیح دهید. برخی مواد غذایی مانند کنگر فرنگی، مارچوبه، لوبیا، کلم بروکلی، کلم بروکسل، ریشه‌ی چغندر،کلم، تره‌فرنگی و پیاز، هم‌چنین سیب، زردآلو، گیلاس، انبه، گلابی، سیاه آلو، هلو و هندوانه نفاخ هستند. موز، بلوبری، انگور، گریپ‌فروت، تمشک، توت‌فرنگی، گوجه‌فرنگی، کرفس، پیازچه، لوبیا سبز، ذرت شیرین و هویج باد کمتری ایجاد می‌کنند.
12. دانه‌ی شنبلیله
گاهی اوقات، یک راه‌حل ساده برای یک مشکل پیچیده وجود دارد. داروهای خانگی در فرهنگ هندی فراوانند و برخی از آن‌ها در واقع بسیار مؤثر هستند. دانه‌ی شنبلیله یک درمان مفید برای خلاصی از نفخ است. تعداد انگشت‌شماری از دانه‌ی شنبلیله را در یک لیوان آب در طول شب خیس کرده و صبح روز بعد دانه‌ها را دور بریزید. با مصرف جرعه‌جرعه‌ی این آب از گاز و نفخ خلاص شوید.
13. ملیّن
داروهای نرم‌کننده‌ی مدفوع حاوی یک عنصر به نام سدیم دوکوزات فعال هستند که روغن‌های معدنی آن هم ایمن است. با این حال، باید قبل از امید بستن به هر ملیّنی با پزشک خود مشورت کنید.
14. ترک سیگار و نفخ در بارداری
سیگار کشیدن می‌تواند منجر به عوارض بسیاری مانند اسیدیته شود. شما باید سیگار را قبل از برنامه‌ریزی بارداری ترک کنید. اگر دشوار است، در یک برنامه‌ی ترک سیگار شرکت کنید.
پاسخ دهید
میخواهید به بحث بپیوندید؟مشارکت رایگان.