آزمایش سدیمانتاسیون خون (ESR)

آزمایش سدیمانتاسیون خون یا ESR (Erythrocyte Sedimentation Rate) یکی دیگر از آزمایش‌های خونی پرکاربرد است که برای ارزیابی وجود التهاب در بدن استفاده می‌شود. این آزمایش سرعت رسوب گلبول‌‌ های قرمز در یک لوله آزمایش را اندازه‌گیری می‌کند و می‌تواند سرنخ‌هایی درباره بیماری‌های التهابی، عفونی یا سایر مشکلات سلامتی ارائه دهد. در ادامه این مطلب، به‌طور جامع به بررسی آزمایش ESR، کاربردها، نحوه انجام، تفسیر نتایج و نکات مرتبط با آن می‌پردازیم.

آزمایش ESR (سدیمانتاسیون خون) چیست؟

آزمایش ESR یا سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (Erythrocyte Sedimentation Rate)، یک تست خون ساده است که به‌ طور غیرمستقیم به بررسی وجود التهاب در بدن می‌پردازد. این آزمایش مشخص نمی‌کند که التهاب به‌ دلیل کدام بیماری ایجاد شده، اما کمک می‌کند پزشک مسیر تشخیص دقیق‌تر را دنبال کند.

چرا آزمایش ESR انجام می‌شود؟

آزمایش ESR برای اهداف مختلفی تجویز می‌شود، از جمله:

1. تشخیص التهاب: برای شناسایی التهاب ناشی از بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا بیماری‌های التهابی روده.

2. نظارت بر بیماری‌های مزمن: برای ارزیابی شدت بیماری‌های التهابی یا خودایمنی و بررسی اثربخشی درمان.

3. تشخیص عفونت‌ها: برای شناسایی عفونت‌های باکتریایی یا قارچی که ممکن است باعث التهاب شوند.

4. بررسی بیماری‌های خاص: مانند مولتیپل میلوما، بیماری‌های کلیوی یا برخی سرطان‌ها که می‌توانند ESR را افزایش دهند.

5. پایش پس از جراحی: برای بررسی وجود عفونت یا التهاب پس از عمل جراحی

نحوه انجام آزمایش ESR

آزمایش ESR یک آزمایش خون ساده است که نیازی به آمادگی پیچیده ندارد. مراحل انجام آن عبارتند از:

• نمونه‌گیری: نمونه خون از ورید بازو گرفته می‌شود و در یک لوله حاوی ماده ضد انعقاد قرار می‌گیرد.

• اندازه‌گیری: نمونه خون در یک لوله عمودی قرار می‌گیرد و سرعت رسوب گلبول‌های قرمز طی یک ساعت (به میلی‌متر در ساعت) اندازه‌گیری می‌شود.

• آمادگی: نیازی به ناشتایی نیست، اما بهتر است پزشک را از داروهای مصرفی (مانند کورتیکواستروئیدها) مطلع کنید، زیرا ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند.

• مدت زمان نتیجه: نتایج معمولاً ظرف چند ساعت تا یک روز آماده می‌شوند.

محدوده نرمال و تفسیر نتایج آزمایش ESR

محدوده نرمال ESR بسته به سن، جنسیت و آزمایشگاه متفاوت است، اما به‌ طور کلی:

• مردان: ۰ تا ۱۵ میلی‌ متر در ساعت (برای افراد زیر ۵۰ سال)؛ ۰ تا ۲۰ میلی‌متر در ساعت (برای افراد بالای ۵۰ سال).

• زنان: ۰ تا ۲۰ میلی‌متر در ساعت (برای افراد زیر ۵۰ سال)؛ ۰ تا ۳۰ میلی‌متر در ساعت (برای افراد بالای ۵۰ سال).

• کودکان: ۰ تا ۱۰ میلی‌متر در ساعت

تفسیر نتایج آزمایش سدیمانتاسیون خون (ESR):

• ESR بالا (افزایش غیرطبیعی): نشان‌دهنده التهاب، عفونت، بیماری‌های خودایمنی، سرطان یا کم‌خونی است.
• ESR پایین: معمولاً نگران‌کننده نیست و ممکن است در شرایطی مانند پلی‌سیتمی (افزایش گلبول‌های قرمز) یا کم‌آبی دیده شود.
• نتایج غیراختصاصی: ESR بالا به‌ تنهایی نمی‌تواند علت دقیق را مشخص کند و نیاز به آزمایش‌های تکمیلی مانند CRP یا CBC دارد.

علائم مرتبط با ESR بالا

افزایش ESR ممکن است با علائمی همراه باشد، از جمله:

• خستگی و ضعف عمومی

• تب یا تعریق شبانه

• درد مفاصل یا عضلانی

• کاهش وزن غیرطبیعی

• تورم یا قرمزی در نواحی خاص

اگر این علائم را تجربه می‌کنید، پزشک ممکن است آزمایش ESR را برای بررسی التهاب یا بیماری زمینه‌ای تجویز کند.

عوامل موثر بر نتایج آزمایش ESR

برخی عوامل می‌توانند بر سطح ESR تأثیر بگذارند:

• سن و جنسیت: ESR با افزایش سن و در زنان (به‌ ویژه در دوران بارداری یا قاعدگی) کمی بالاتر است.

• بارداری: در سه‌ ماهه دوم و سوم بارداری، ESR به‌ طور طبیعی افزایش می‌یابد.

• کم‌خونی: می‌تواند باعث افزایش ESR شود.

• داروها: داروهایی مانند آسپرین، کورتیکواستروئیدها یا داروهای ضدالتهابی ممکن است نتایج را تغییر دهند.

• چاقی: ممکن است ESR را کمی افزایش دهد.

تفاوت آزمایش ESR با CRP

آزمایش ESR و CRP هر دو نشانگرهای التهابی هستند، اما تفاوت‌ هایی دارند:

• حساسیت: CRP به تغییرات التهابی سریع‌ تر واکنش نشان می‌دهد، در حالی که ESR کندتر تغییر می‌کند.

• اختصاصیت: CRP معمولاً برای بیماری‌های قلبی-عروقی دقیق‌تر است.

• کاربرد: ESR برای پایش بیماری‌های مزمن مانند آرتریت روماتوئید مناسب‌ تر است.

پزشکان اغلب این دو آزمایش را با هم تجویز می‌کنند تا تصویر کامل‌تری از وضعیت التهابی بیمار به دست آورند.

ارتباط ESR با بیماری‌های خاص

سطح بالای ESR ممکن است با بیماری‌های زیر مرتبط باشد:

• بیماری‌های خودایمنی: آرتریت روماتوئید، لوپوس، واسکولیت.

• عفونت‌ها: عفونت‌های باکتریایی (مانند سل) یا ویروسی.

• سرطان‌ها: مانند لنفوم یا مولتیپل میلوما.

• بیماری‌های کلیوی یا کبدی: که می‌توانند متابولیسم پروتئین‌ها را تغییر دهند.

• التهاب مزمن: مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو.

نکات مهم قبل و بعد از آزمایش ESR

• قبل از آزمایش: پزشک را از داروهای مصرفی یا شرایط خاص (مانند بارداری) مطلع کنید. از فعالیت‌های سنگین قبل از آزمایش خودداری کنید.

• بعد از آزمایش: نتایج را با پزشک خود بررسی کنید، زیرا ESR بالا نیاز به آزمایش‌های تکمیلی برای شناسایی علت دارد.

• پیگیری: در صورت بالا بودن ESR، پزشک ممکن است آزمایش‌های دوره‌ای برای پایش بیماری یا درمان تجویز کند.

درمان ESR بالا

درمان مستقیم برای کاهش ESR وجود ندارد؛ درمان به رفع علت زمینه‌ای بستگی دارد:

• عفونت‌ها: با آنتی‌بیوتیک یا داروهای ضدویروسی درمان می‌شوند.

• بیماری‌های خودایمنی: ممکن است نیاز به داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی باشد.

• تغییر سبک زندگی: رژیم غذایی سالم، کاهش استرس و ورزش متعادل می‌توانند به کاهش التهاب کمک کنند.

چرا انجام آزمایش ESR در آزمایشگاه آذرآبادگان توصیه می‌شود؟

در یک آزمایش حساس مثل ESR که نتایج آن می‌تواند روند تشخیص و درمان بیماری‌های مهمی مانند عفونت، روماتیسم و سرطان را تحت تأثیر قرار دهد، دقت، مهارت و کیفیت تجهیزات آزمایشگاهی اهمیت بسیار بالایی دارد.

 در آزمایشگاه آذرآبادگان شما می‌توانید با خیال راحت از مزایای زیر بهره‌مند شوید:

•  استفاده از تجهیزات مدرن با استانداردهای بین‌المللی

•  جواب‌ دهی سریع و دقیق با کنترل کیفی مستمر

•  نمونه‌ گیری حرفه‌ای بدون درد و خطا

•  تفسیر تخصصی نتایج توسط کارشناسان و پزشکان مجرب

•  ثبت سوابق و پیگیری روند درمان بیمار

جهت رزرو نوبت آزمایش سدیمانتاسیون خون (ESR) از آزمایشگاه آذرآبادگان، به وبسایت این مرکز مراجعه کنید و یا با شماره تلفن  ۰۴۱۳۵۵۴۰۰۳۲ تماس بگیرید.